Насловот не смее да го збуни читателот

By

-

19/10/2018

Насловите мора да бидат што подиректни, впечатливи, да го привлечат вниманието на читателите, но, за жал, сè почесто се двосмислени, збунувачки, нејасни…

Пишува: Александар Писарев

Независно дали се работи за портали или печатени медиуми, евидентно е дека текстовите често се лошo опремени, а насловите збунувачки, предолги, манипулативни… Насловот мора да биде информативен, експресивен и економичен и секако јасен, а не збунувачки. Природно е тој да се надоврзува на наднасловот, но може да биде и сам.

Во последно време вестите најчесто немаат наднаслов, а авторите се обидуваат во насловот практично да ја прераскажат целата вест, тоа е грешка.

Авторите забораваат дека насловот е реклама за текстот, привлечен излог, кој читателот треба да го погледне и тој да го повика да го прочита текстот. Во последните децении насловот доживеал еволуција и, по сè изгледа, и понатаму ќе се менува. Особено во ерата на нови технологии медиумите се затрупани со вести и затоа насловите мора да бидат што подиректни, впечатливи, да го привлечат вниманието на читателите. За жал, сè почесто се двосмислени, збунувачки, нејасни…

Придружни елементи на насловот се и наднасловот и поднасловот. Наднасловот може да ја лоцира веста и да придонесе за економичноста на насловот, односно да го скрати. А во поднасловот може да биде извлечен дел од текстот и зависно од содржината да има и три-четири реченици. Меѓутоа има наслови во кои е прераскажана целата вест.

Насловот треба да привлекува внимание и да ја најави приказната за, барем на кратко, да го привлече вниманието на читателите. При одредување на насловот новинарот треба да се стави во улога на читателот, треба да има чувство за наслов, да внимава на конструкцијата на реченицата и богатството на јазикот на кој пишува.

Насловот не треба да има повеќе од три-четири збора. Долгите наслови ги заморуваат читателите. Насловот не смее да измислува, мора да го одразува битието на информацијата.

Овој важен дел од опремата на текстот мора да биде приспособен и на весникот за кој се пишува и на жанрот. Тонот на насловот мора да биде ускладен со текстот. Ако е текстот сериозен, и насловот мора да биде сериозен, ако е текстот духовит или со ведра содржина, и насловот мора да биде таков. Ако треба да побуди емоции, мора да го погоди читателот во „жица“.

Цитирањето нечија изјава во самиот наслов е најчесто непотребно, а, за жал, станува многу омилена појава. Прекумерно користење на цитатите во насловот е последица, највероватно, на фактот дека е тоа наједноставен начин да се дојде до наслов. Честата употреба на цитати во насловот доведува до девалвација на моќта на цитатот. По правило, самата форма (две точки, наводници, го упатуваат читателот дека се работи за нешто многу важно, па разочарувањето е многу големо доколку тие очекувања не се исполнети.
Упорното инсистирање на сензационализам, е лошо и за насловите и за текстовите, а најмногу за медиумите што го прават тоа. Порано или подоцна, таквата пракса доведува до ситуација во која насловот содржи нешто што го нема во текстот.

Дезинформацијата останува дезинформација и со прашалник на крај

By

Силвана Жежова

-

17/10/2018

[Рецензија: Фондот за пензиско и инвалидско осигурување празен, пензиите под ризик?]

Текстот што го рецензираме е контрадикторен, бидејќи во насловот под знак прашалник е ставена исплатата на пензиите, а во самиот текст, во делот каде што се објаснува на што ќе се однесува предлог-ребалансот на буџетот, има цитат што јасно вели дека се предвидени дополнителни средства за Фондот за пензиско осигурување со цел непречена исплата на пензиите.

Линк до оригиналниот напис: Фондот за пензиско и инвалидско осигурување празен, пензиите под ризик?

Датум и време на објавување: 14.10.2018

Датум на рецензирање: 16.10.2018

Рецензент: Силвана Жежова

На почетокот на текстот, економската политика на Владата се оценува како „крајно неуспешна“, наводно, од голем број експерти, кои ниту се спомнати со име и презиме ниту пишува што кажале за да се поткрепи тврдењето за неуспешноста. Доколку еден новинарски текст има цел да ја оцени успешноста на економската политика на Владата преку консултација на релевантни експерти, тие треба да бидат напишани со име и презиме и да бидат цитирани нивните изјави. Квалификацијата „голем број експерти“ во новинарски текст не значи ништо, бидејќи не дава одговор на прашањата кои се тие и што кажале.

Голем број експерти ја критикуваат и нарекуваат крајно неуспешна економската политика на Владата на Република Македонија, предводена од Зоран Заев, а во економскиот дел од министерот за финансии Драган Тевдовски и вицепремиерот Кочо Анѓушев.

Ребалансот на буџетот самиот по себе не е дефиниција за „лоша економска политика“, како што понатаму се претставува во текстот. Целта на предлог-ребалансот, како што изјави министерот за финансии, Драган Тевдовски, е „да се направат корекции на расходната страна со цел обезбедување финансиска поддршка за општините и зајакнување на фондовите за здравствено осигурување (ФЗОМ), Пензиско и инвалидско осигурување (ПИОМ) и Агенцијата за вработување (АВРМ)“.

Во јавноста се поставува прашањето дали со ребалансот на буџетот што ќе биде предложен до Собранието, Владата ја признава оваа лоша економска политика. Во ребалансот се предвидени средства за Фондот за пензиско и инвалидско осигурување.

Текстот шири дезинформации дека со предлог-ребалансот, кој патем сè уште не е усвоен во Собрание, ќе се доведе во прашање исплатата на пензиите и се шири паника помеѓу пензионерите дека може да останат без пензии. Во текстот никаде не се спомнува и изјавата на министерот за финанасии Драган Тевдовски, која се однесува на навременото исплаќање на пензиите, а во која се вели: „Пензиите во секоја варијанта ќе бидат целосно и навремено исплаќани. Нема никаква дилема дека пензиите се приоритет и тие мора да бидат исплатени, рече Тевдовски во одговор на новинарско прашање“.

Почеток на проектот „Тема за дилема“, дел од „Со критичко мислење до граѓани со медиумска умешност“

By

Filip Stojanovski

-

16/10/2018

Здружението ГАНИМЕД Битола започна да го имплементира проектот ТЕМА ЗА ДИЛЕМА кој се спроведува во рамки на проектот КРИТИНК – „Со критичко мислење до граѓани со медиумска умешност“, кој е со финансиска поддршка од Европската Унија и во наредните три години ќе го спроведуваат Фондацијата за интернет и општество „Метаморфозис“ и Центарот за европски стратегии – Евротинк.

Continue

Суптилна дискриминација, редица неточности и коментари како рецепт за неодржлива критика

By

Симона Атанасова

-

16/10/2018

[Рецензија: Бизарно: Владата финансира набавка на лубриканти – распишан тендер!]

Текстот, коментаторски нарекувајќи ја набавката на лубриканти „бизарна“, уште од самиот наслов прави суптилна дискриминација на одредена ранлива група врз основа на сексуалната ориентација.

Линк до текстот: Бизарно: Владата финансира набавка на лубриканти – распишан тендер!

Датум на објавување: 9.10.2018

Датум на рецензирање: 15.10.2018

Рецензент: Симона Атанасова

Написот на вулгарен и безобразен начин употребува преносно значење, велејќи дека „Владата ќе ги ‘подмачкува’ хомосексуалците и лезбијките од Скопје (…)“. Оваа реченица, освен што е коментаторска е местото не ѝ е во информативен жанр, е дискриминирачка, навредлива и омаловажувачка за одредена група луѓе.

Член 10 од Кодексот на новинарите на Македонија вели:

Новинарот нема свесно да создава, ниту преработува информации што ги загрозуваат човековите права или слободи, нема да говори со јазикот на омразата и нема да поттикнува на насилство и дискриминација по која било основа (национална, верска, расна, полова, социјална, јазична, сексуална ориентација, политичка…).

Написот тврди дека лубрикантите немаат никаква врска со заштитата од ХИВ и оти затоа набавката од Владата била непотребна. Ова е неточна информација, а демант за тоа пристигна од невладината организација ХЕРА, која е членка на Платформата за одржливост на сервисите за спречување ХИВ и СИДА во која членуваат 15 организации.

Лубрикантите претставуваат основно средство за превенција и од нив зависи ефективноста на кондомите, бидејќи тие ја намалуваат можноста кондомот да се скине. Светската здравствена организација препорачува кондомите како средство за превенција ЗАДОЛЖИТЕЛНО да се промовираат и да се направат достапни заедно со лубрикантите, со цел успешна превенција од ХИВ за клучните популации засегнати од овој вирус.

Во низата неточности објавени во текстот, медиумот тенденциозно ја дезинформира јавноста преку бомбастично објавување на овој напис, претставувајќи го како нешто ново и неочекувано, кога, всушност, набавката на лубриканти не е ништо ново, туку Министерството за здравство во континуитет ги набавува веќе 12 години. Освен тоа, неточна, односно измислена е информацијата дека оваа година енормно е зголемувањето на трошењето за оваа програма, односно неточен е податокот дека програмата лани беше финансирана со 11 милиони денари. Точната информација е дека лани средствата за оваа намена изнесуваа 65,2 милиони денари.

На крајот во написот тенденциозно и, навидум, попатно се спомнува и пратеникот од владејачката коалиција, Павле Богоевски, во информација што нема никаква врска со оваа јавна набавка, со што пред јавноста по асоцијативен пат се инсинуира дека можеби тој имал некаква врска со неа.

Медиумот го објави спомнатиот демант од невладината организација ХЕРА, но и тоа е сторено на неетички начин. Имено, демантот е дел од друг напис, во кој повторно се изнесуваат истите тези и содржини од основниот напис, дополнети и со други елементи. Демант вака не се објавува. Тој треба да биде поставен во посебен напис без никакви редакциски интервенции, а особено не со дополнителни коментари за да го добие истиот третман каков што го имал и текстот што се демантира. Ако, пак, редакцијата сметала дека епотребно да ја продолжи полемиката, тоа требало да го направи преку нов текст, во кој би се изнеле нови аргументи. Вака, кога демантот е само помал дел од друг текст, а самиот демант се критикува и напаѓа и на почетокот и на крајот од истиот текст, неговата видливост намерно се намалува и му се оневозможува да го има ефектот што би го имал како самостоен текст.

Новинарот прави грешки кога не е доволно информиран

By

Ана Анастасовска

-

15/10/2018

[Рецензија: Сестрата на Борјан Јовановски: Срамота, само најтешките криминалци се амнестираат!]

Во текстот што е предмет на оваа рецензија е направена грешка, така што лицето што се цитира е погрешно роднински поврзано со новинарот Борјан Јовановски. Тоа, очигледно, се должи на недоволната информираност.

Линк до оригиналниот напис: Сестрата на Борјан Јовановски: Срамота, само најтешките криминалци се амнестираат!

Датум и време на објавување: 15.10.2018

Датум на рецензирање: 16.10.2018

Рецензент: Ана Анастасовска

Овој напис е инспириран од повикот на премиерот Зоран Заев за помирување меѓу власта и опозицијата, кој дел од јавноста и медиумите го протолкуваа како понуда за амнестија за настаните од 27 април, со цел опозицијата да даде поддршка за уставните измени и за прифаќање на Договорот со Грција.

По ваквиот повик на Заев на социјалните мрежи имаше многубројни коментари, меѓу кои и од посоченото лице во текстот, Слободанка Јовановска. Но, тука е направена грешка – Јовановска е посочена како сестра на „режимскиот новинар“ Борјан Јовановски и нејзиниот коментар е земен со цел напад врз власта и врз премиерот Заев.

Сега е повеќе од очигледно дека Заев и СДСМ е страната што упорно нуди амнестија во замена на гласовите на опозицијата за промена на уставното име. Имено на ваквиот непристоен предлог реагира и сестрата на режимскиот новинар Борјан Јовановски, која на „Фејсбук“ коментираше дека е „срамота, само најтешките криминалци се амнестираат“.

Неколку часа подоцна медиумот ја увиде својата грешка и изврши измени, наведувајќи дека Слободанка Јовановска е главен и одговорен уредник на весникот „Независен“.

Исто така, веќе е избришано и името на новинарот Борјан Јовановски и спомнувањето на неговата сестра. Но, она што недостига се извинувања упатени до сите спомнати во написот, и за направената грешка и за искористувањето погрешно име.

Исправка: во првичната верзија од написот беше погрешно наведено дека цитираната колешка Слободанка Јовановска има исто име со сестрата на Борјан Јовановски. Тоа не е точно и е поправено. Се извинуваме.