Не им верувајте на вестите кои ги ставаат сите луѓе во исто кош – тоа е манипулација

Овој текст е пример за тоа како артифицијално се дава тежина на еден текст, повикувајќи се на широка маса на луѓе, иако можеби новинарот не се обидел да интервјуира повеќе од три лица. Читателите треба да внимаат кога ќе видат генерализации како што се „сите студенти”, “сите пензионери” итн.

 

Пишува: Ферикан Иљази Арифи

Често во дневните информативни написи, но и во аналитичките текстови, наидуваме на појава што се користи за да и се даде поголема тежина на веста или на новинарската анализа, а тоа е воопштување или генерализирање. Авторот знае да користи генерализирани изрази како на пример „велат аналитичарите”, а всушност има изјави од само двајца аналитичари, или фраза каква што е „учениците се преплашени“, а пак има еден, двајца  или ниту еден ученик во изјавата што го тврди ова и тоа веќе стана практика која што не „не се забележува многу дека е погрешна“. Оваа генерализација се оправдува со фактот дека авторот, на пример, зел две страни, или пак зел две-три мислења, и тоа е доволно за да се повика на „сите аналитичари”, „сите ученици” или слично.  Меѓутоа, новинарските стандарди не го дозволуваат тоа, бидејќи се работи за класична манипулација.

Не е логично сите да имаат исто мислење!

Кога обичниот читател, кој што не е многу запознаен со стилот и стандардот на пишување, чита вакви генерализации, тој почнува да верува дека навистина една цела категорија на луѓе верува во истото, иако нема здрава логика која што вели дека постои целосна едногласност за било кое прашање во светот.

Во еден текст што сме го рецензирале претходно, може да се видат токму овие манипулации. Авторот се повикува на името на гледачите, без да има професионален метод на мерење, и без да има оценка од „сите граѓани”. Авторот ја користи квалификацијата „Зијадин Села три пати посилен од Али Ахмети”, и ова го базира на некои податоци што ги зел од директните емитување на телевизиски дебати, каде што се гледа колку луѓе ја гледаат дебатата во тој момент. Но, тоа што е погрешно во овој пристап е фактот дека врз основа на одреден број на гледачи, може да се и стотина, но не се сите, се создава општа квалификација дека граѓаните сметаат дека Зијадин Села е посилен од Али Ахмети.

Новинарот не треба да ги искривува фактите само за да пренесе „вистина” за која што тој мисли дека е таква, и ова да ги аргументира со една категорија на граѓани. Значи, читателот треба да биде внимателен кога има такви генерализации, бидејќи е јасно дека тие служат за манипулирање и давање тежина на текстот.

Читателот треба да има на ум дека никогаш не можеме да се повикуваме на „сите луѓе”, туку  квалификациите треба да бидат „мнозинството ученици” или едноставно „дел од учениците”. Така на читателот ќе му биде јасно дека ова е мислење на само неколку лица со кои разговарал новинарот, а не и на тие за кои тој претпоставува дека мислат исто како и нивните другари.