Поимот јавен карактер е во опасност и зема друга конотација и токму тоа треба да биде мисија на сериозните медиуми, да ја сочуваат и да ја одгледуваат информацијата од јавен интерес, но прво треба да постигнат една поголема свесност кај публиката за самиот поим, а потоа им останува ним да ја прават разликата. Не треба да се измешаат активностите на истиот медиум во линеарниот модел (традиционален), со оној интерактивниот на веб. Тие се две различни нешта од една иста марка.
Пишува: Агрон Врангала
Медиумите, вклучувајќи ги телевизијата, радиото и печатените изданија, од својот почеток се движеле преку еден еволутивен животен циклус и продолжуваат да се развиваат сè повеќе, фрагментирајќи ги понудите на медиумите. На сличен начин, интернетот како медиум еволуирал во еден силен простор на информација што нуди комуникација во реално време, забава и вклучување на пазарната економија. Со зголемување на бројот на директни потрошувачи, нивното внимание е оддалечено од традиционалните медиуми и тие се заменети со интерактивни медиуми. Ова поместување кон интернетот е пречекано како нов чекор, кој овозможува крајна демократизација на општеството затоа што овозможува комуникација, отворање дијалог и слобода на изразување на секој граѓанин, во секое време, од секое место на светот. Меѓутоа, тука е и проблемот со бројните информации, нивната релевантност, анонимноста на корисниците и со веродостојноста на аргументите.
ПОРТАЛИТЕ НА ТРАДИЦИОНАЛНИТЕ МЕДИУМИ
Сите весници, списанија, радиостаници и телевизии сега веќе имаат и интернет-адреса. Доколку медиумите сакаат да допрат до публиката, тогаш тие мора бидат до неа, таму каде таа се движи и каде што го поминува најголемиот дел од времето. Постои една изрека која вели „Ако една информација е важна, таа ќе ме најде мене“. Сега, значи, ние не сме веќе тие што трчаат по информациите, туку информациите трчаат по нас.
Како прво, ова се поврзува и со економскиот интерес на инволвираните страни, кои на одреден начин беа присилени да се согласат со оваа реалност што допира директно врз нивната економија. На пример, плаќачите на рекламите не се веќе толку дарежливи да плаќаат огромни суми за скапоценото телевизиско време кога се емитува некоја емисија во живо, бидејќи тие многу лесно можат да ги информираат нивните потрошувачи преку интернет на најразлични начини и по многу пониски цени. Тука се и социјалните мрежи што нудат бесплатен, или, пак, маркетинг по многу ниски цени.
Постои и опцијата „boost post“ (потиик-објава). Управувачите на разните фејсбук-страници (fan page), ја користат оваа опција кога сакаат да го зголемат бројот на следбеници или да промовираат некој нов производ. Потоа, на другите корисници што не се следбеници на оваа страница им се појавува опцијата „suggested page“ (препорачана страница), што ги поканува да направат „like“ на таа страница. Традиционалните медиуми треба да се фокусираат и треба да го користат интернетот како силно оружје за да ги предизвикаат тие што немаат локација и чија единствена локација е вебот. Од професионална гледна точка, очигледно е дека порталите на традиционалните медиуми се поподготвени, бидејќи тие потекнуваат од еден традиционален модел на работење. Персоналот од искусни новинари и квалитетот на нивната информација е повисок. Тие не се занимаваат многу со неважни вести и со скандалите на важните личности, туку се заинтересирани да ја информираат јавноста за настаните од јавен интерес.
И поимот јавен карактер е во опасност и зема друга конотација, па токму тоа треба да биде мисија на сериозните медиуми, да ја сочуваат и да ја одгледуваат информацијата од јавен интерес, но прво треба да постигнат една поголема свесност кај публиката за самиот поим, а потоа им останува ним да ја прават разликата. Не треба да се измешаат активностите на истиот медиум во линеарниот модел, со оној интерактивниот на веб. Тие се две различни нешта од една иста марка.
Роб Фиксмер (Rob Fixmer), основачот и главен уредник на „Сајбертајмс“ (Cybertimes) (дел од „Њујорк тајмс“ на веб), објаснува дека неговата главна цел била да создаде оригинална содржина за објавување на веб. Ова била многу скапа идеја. За секоја оригинална информација објавена на „Сајбертајмс“ ќе беа потребни најмалку 1000 долари.
ПОРТАЛИТЕ БЕЗ ЛИНЕАРНА ТРАДИЦИЈА
Во оваа категорија спаѓаат тие интернет-страници кои откако го купиле доменот за да се сметаат за независни веб-страници, може да почнат со производство на информации. Новите интернет-страници, кои секој ден ги има сè повеќе и повеќе, не е неопходно да имаат една адреса на локацијата на нивната редакција, консолидиран персонал или, пак, поделен буџет за активности. Тие сметаат дека е разумно да функционираат повеќе на еден герилски начин, ослободувајќи се од сите услови што треба да ги исполни еден медиум. И покрај нивниот нихилизам, тие продолжуваат да постојат, но и да се следат во голема мера од јавноста.
Ова е затоа што го фатиле ритамот на интернет-информацијата, која најмногу се концептуализира во своето количество и обемност. Жолтиот печат, лажните вести, непотврдените вести, позајмените вести и сензациите се елементите со кои најмногу играат овие портали. И успеваат во тоа. По сè изгледа на одреден дел од публиката ѝ годи да консумираат вакви информации и не ги привлекуваат толку многу вистинските вести кои може да се корисни, но не толку забавни.
Самопрогласените портали, патат од недостиг на професионализам, не регрутираат нови новинари и има многу од нив што функционираат со одржување од страна на само една личност. Оваа личност во исто време е и главен уредник, новинар, директор на маркетинг, финансиски менаџер, реализатор итн.
Но, што, всушност, прави тој? Отвора неколку страници на весници и на телевизии и го гледа рангирањето на главните дневни вести и ги објавува на својот портал, понекогаш и без да го цитира изворот. Во овие случаи има кршење на авторските права и се стимулира таканаречената монотонија на информациите што кружат на веб, каде многу лесно може да се забележи копирањето и множењето на истите информации. Или има случаи каде што во обид да се измени истата вест, почнуваат да го менуваат редоследот на зборовите или параграфите, практика која ја оштетува структурата на информацијата, при што може да се загуби и нејзиното значење.
Вреди да се спомене дека постои една плејада портали кои инвестираат огромни суми за производство на вестите. Тие се поквалитетни и компетитивни и се достојни конкуренти на страниците на традиционалните медиуми што се префрлени на веб.
КОЈ Е ОБЕДИНУВАЧКИОТ ФАКТОР ЗА ДВАТА ТИПА ПОРТАЛИ?
Социјалните мрежи се местото каде што се среќаваат сите, бидејќи таму се наоѓа најголемиот дел од публиката, но истовремено социјалните мрежи се претвораат во еден „вир“, во кој е тешко да се направи разлика и истите предизвикуваат дезориентација и вршат психолошки притисок врз јавноста.
Разликата помеѓу професионалните и аматерските медиуми е многудимензионална, но показателите што го одредуваат квалитетот се: работното искуство, инвестирањето во технолошка опрема и инвестирањето во човечки ресурси. Би бил добредојден придонесот на медиумските експерти за да се споделат нивните емпириски искуства во врска со добрата употреба и со управување на интернет-медиумите од масовните корисници.
Оваа новинарска лекција е изработена во рамките на Проектот на УСАИД за зајакнување на медиумите во Македонија – Компонента Сервис за проверка на факти од медиумите, имплементирана од Метаморфозис. Новинарската лекција e овозможенa сo поддршка на Американската агенција за меѓународен развој (УСАИД). Содржината на новинарската лекција е одговорност на авторот и не ги одразува ставовите на Метаморфозис, УСАИД или Владата на САД. За повеќе информации за работата на УСАИД во Македонија, ве молиме посетете ги веб-страницата (http://macedonia.usaid.gov) и Фејсбук-страницата на УСАИД (www.facebook.com/USAIDMacedonia).
Овој едукативен напис е првобитно објавен од Сервисот за проверка на факти од медиумите и КриТинк го реобјавува во функција на информирање на јавноста за теми поврзани со медиумската писменост и критичкото мислење.