„Креативно видео“, очигледно наменето за српското говорно подрачје, во кое се презентираат ставови на италијански фриленс-новинар, е објавено на ФБ-просторот на македонски јазик и е погледнато над 30 илјади пати, нуди лажна содржина за пандемијата со корона-вирусот. Крајната порака на постот и видеото е дека пандемијата е светски заговор и оти многу влади учествувале во истиот, со што се наметнува заклучок дека корона-вирусот не постои или дека ако постои, строгите мерки за негово сузбивање биле театар и непотребни
Пост-објава на „Фејсбук“ во која има монтирано видео миксирано со повеќе интернационални компоненти поврзани за пандемијата и за наводни притисоци од светски институции за продолжување или воведување уште построги карантински мерки, е видено за четири недели повеќе од 30 илјади пати, а само во последните 24 часа повеќе од 100 пати.
Видеото е објавено со придружен коментар од сопственикот на профилот, кој се однесува на ставовите на пошироката јавност за белорускиот претседател Александар Лукашенко и за српскиот претседател Александар Вучиќ:
За “тиранинот” Лукашенко и “слободоумниот” Вучиќ!
Сега пак дробете за диктатури!
#ПростНародСилнаДржава
Бидејќи зборовите „тиранинот“ Лукашенко и „слободоумниот“ Вучиќ се ставени во наводници, зборовите треба да покажат обратни својства на споменатите политичари, само врз основа на триминутното видео во кое многу елементи се намонтирани надвор од конеткстот.
Во постот и видеото што го рецензираме сторијата ја раскажува извесна германка Мириам Хоп, чиј говор е титлуван со српски превод. Таа, иако два-три пати се оградува дека не знае дали тоа што го чита е вистина или не, ги упатува гледачите да проверат на официјалната страница на Никола Бици (Nikola Bizzi), италијански историчар и фриленс-новинар, кој своите текстови, претежно за светски заговор како дел од новиот светски поредок, ги објавува на италијанскиот сајт, кој се занимава главно со светска, но и домашна политика, „База на податоци Италија“ (Database Italia).
Да ја скратиме приказната – главното тврдење во видеото и постот што ги рецензираме се засноваат на тврдењата на Бици дека Лукашенко одбил големи пари од Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), но дека такви пари прифатиле други претседатели на држави како што е Вучиќ и оти тоа се прави со кооординиран притисок со помош на СЗО.
Зад ваквото тврдење стои само делумна вистина околу неуспешните преговори меѓу Белорусија и ММФ, пред сѐ, поради противењето на Лукашенко да прифати дополнителни услови од ММФ, надвор од финасиските, а се однесуваат на справувањето на земјата со корона-кризата. Впрочем „Вистиномер“ ја истражи целата сторија уште во август годинава и објави текст за пост што се однесува на „вистински“ вести за Белорусија, односно за поврзаноста на пандемијата и протестите, кои наводно биле вештачки, со цел да го срушат Лукашенко токму поради одбивањето да го прифати заемот од ММФ. Слични тврдења на овие изнесени во ова видео се проверени и од нашите колеги од VoxUkraine и тие ги имаат оценето како невистинити.
Во случајот со овој пост и видео, освен тврдењата на италијанскиот новинар дека други земји ги прифатиле условите, нема ниту еден факт. На пример, во видеото е извадена од контекст изјава на Вучиќ, дадена некаде во јули, кога се зголемуваше бројот на заразени во Србија и кога повторно се отворија полските приемни центри, со цел да ги потврдат пренесените ставови на Бизи.
Србија е, се чини, со посебен интерес од страна на Бици, бидејќи во интервју објавено нешто подоцна (на 7 септмеври), тој за српски портал Србин.инфо објаснува дека „податоците му се од разузнавачки кругови од Италија и од Европа“, но, сепак, „не знае колку пари земала Србија“ и “што точно се обврзал Вучиќ да прави за тие пари“, иако, генерално, да го применувал италијанско сценарио!?
Она што е најневеројатен дел од тврдењето на Бици, врз чии тези, де факто, почива и видеото и постот што ги рецензираме, е тврдењето дека сите лидери од Европа уште во септември 2019 г. тајно добиле пари да ја спроведат „Операцијата Корона“:
Европските влади веќе знаеја од септември 2019 година што ќе се случи и добија големи тајни финансии (кои не се официјално објавени), големи пари, кои, секако, не беа финансирање и зајакнување на здравствениот систем и болниците, туку само за прогласување карантин/Изолација и обезбедување консолидација преку масовно зајакнување на полицијата… – вели Бици во интервјуто.
Ете, врз вакви „аргументи“, непоткрепени со ниту еден посериозен факт (освен повторуваниот за Лукашенко и ММФ), направено е и ова „сериозно“ видео, кое го рецензираме во пост-објавата на ФБ на македонски јазик. Тврдењата во видеото не можат да се поткрепат во реалноста, односно видеото нуди лажна содржина.
Теориите на заговор и поврзаноста со пандемијата на корона-вирусот, очигледно се многу креативни. Но, крајната порака на постот и видеото е дека пандемијата е светски заговор и оти многу влади учествувале во истиот, со што се наметнува заклучок дека корона вирусот не постои или дека ако постои, строгите мерки за негово сузбивање биле театар и непотребни. Таквите пораки, пак, се штетни по јавниот интерес, чиј составен дел е јавното здравје.
(vistinomer.mk)
Онлајн ресурсниот центар за медиумска писменост и критичко мислење „Критинк“ служи како јавна архива на едукативни и информативни содржини објавени од „Метаморфозис“ и од други проекти и организации, особено за членките на Мрежата за медиумска писменост. Овој напис е првобитно објавен од сервисот за проверка на факти „Вистиномер“ и е преземен со дозвола на издавачот под условите на лиценцата Криејтив комонс-наведи извор-без изведени дела.