Mirëserdhët në ueb-faqen speciale të CriThink-ut kushtuar pandemisë nga korona-virusi i ri Kovid-19 (novel corona virus COVID-19, 2019 n-Cov). Qëllimi i kësaj faqeje është t’i prezantojë burimet e verifikuara të informacioneve me interes publik dhe t’i dokumentojë llojet e ndryshme të dezinformatave, si formë e edukimit të qytetarëve, të cilët duke qenë të informuar do të mund të jenë më rezistues ndaj manipulimeve dhe panikut. (Përmbledhja përditësohet për çdo ditë me shembuj të ri.)
Burimet zyrtare -ueb-faqe speciale me informacione ë të reja, rekomandime, pyetje të parashtruara shpesh dhe përgjigje nga autoritetet shëndetësore:
- Ministria e Shëndetësisë e RMV-së
- Korona-virusi -informacione dhe rekomandime
- Profilet në Twitter: @ZdravstvoMK dhe @VFilipche
- Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH):
- Coronavirus disease (COVID-19) outbreak
- Profili në Twitter: @WHO
Lajme
- Seksioni me lajmet më rë reja për korona-virusin nga portali Portalb.mk
DEZINFORMATAT MË TË REJA
- Një titull karrem për lexues, një tekst bosh dhe asnjë informacion!
- RMV, policia nuk do të hyjë nëpër shtëpi private
- 6 qershor, në RMV ka 125, e jo 79 raste me Kovid-19
- Vija ndarëse mes interesit publik dhe privatësisë
- Promovimi i lokalizmit në media dëmton interesin e përgjithshëm shoqëror
- Nuk është e vërtetë që Greqia ka mbyllur kufirin për banorët e disa komunave të Maqedonisë së Veriut!
- Kush (s)vendos për heqjen e masave restriktive për Kovid-19
- Mediat si edukatore e audiencës, rëndësia e kujdesit në mënyrën e përcjelljes së informacionit
- Manipulim me shifrat e viktimave të virusit korona në Labënishtë
- Mos i besoni kësaj fotografie të bërë me fotoshop për virusin Korona!
- Kriza me COVID-19, Bujar Osmani nuk kërkoi karantinë dy javëshe
- Njukasël nuk ka të bëjë asgjë me Kovid-19, është sëmundje e shpezëve
- Çfarë (s’)kanë të përbashkët rrjeti 5G dhe virusi korona?
- Nuk është e vërtetë se ngjarjen e qeverisë e ndoqën vetëm 17 vetë
- “Bot”-i nuk është burim për tekst gazetaresk
- Bashkëshortët anesteziologë nuk janë nga “Sistina”, por nga SHBA-të
- Koronavirusi nuk solli asgjë të pazakontë në qiellin mbi Kumanovë
- Kur informojnë për ulje-ngritje të rasteve, mediat duhet të “flasin” me numra
- Gjermania nuk planifikon që më 19 prill “ta rikthejë jetën në normalitet”
- Një titull i zgjedhur gabimisht pa qëllim, ankohet se në qeveri nuk ka të infektuar nga koronavirusi!
- Fyerjet nuk janë ilaç për koronavirusin
- Qytetarët meritojnë informata të sakta, e jo manipulime për testet e koronës
- Artikull që flet shumë me “titull”, e aspak me “fakte”
- Kur autori “vulos” anshmërinë dhe joprofesionalitetin e tij
- Është skandaloze të publikohen rrethanat personale dhe familjare
- Kur vdekjes i shihet pa nevojë “në dhëmbë”
- Në trupat e personave të infektuar NUK ka mikroçipë të implantuar
- Nuk është vërtetuar nëse temperaturat e ulëta ndihmojnë në përhapjen e korona virusit
- Gazetari nuk duhet të shfrytëzojë epideminë për të ngritur në piedestal funksionarët
- Shtatzënat me simptome të Kovid-19 dërgohen në Klinikën universitare, jo në Çair
- Përhapje e papërgjegjshme e dezinformatave në Facebook
- Nuk ka shfarosje të harabelave, e më së paku nga “ndikimi” i rrjetit 5G
- Në Maqedoni nuk ka grua shtatzënë me koronavirus që e ka lindë foshnjën
- Përkthimi i gabuar e futi Le Pen-in midis viktimave të koronavirusit
- Jo, nuk ka vdekur asnjë dy vjeçar nga koronavirusi në Maqedoni!
- Virusi hanta nuk është i ri, ai ekziston që nga viti 1950
- Virusi korona në burgje, panikë e panevojshme, autoritetet përgënjeshtruan por gazetari heshti
- Vagoni i trenit nuk transporton ‘COVID-19’
- Ministri Filipçe nuk këshillohet me juristin Todorov, por me epidemiologun Danillovski
- Ministri Venko Filipçe nuk operon natën
- Koha ndonjëherë është gjykatës i shpejtë i gënjeshtrave propaganduese
- Publiku është boll i mërzitur për koronavirusin – nuk ka nevojë për video të arkivoleve
- Nuk duhet lejuar “të përfitojnë klikime” duke ju shkaktuar panik!
- Shmangni informacionet e paverifikuara për virusin Covid-19
- Nuk duhet t’i mbyllim dyert dhe dritaret pas orës 23 e gjysmë
- Qytetarët nuk do të mbesin pa bukë, ka rezerva të miellit dhe grurit
- Bashkësitë fetare dhe koronavirusi: A do t’i mbyllin përkohësisht kishat dhe xhamitë dyert e tyre?
- Dibra nuk mbeti pa epidemiolog
- Aeroporti i Shkupit nuk është mbyllur
- Përhapja e tezave të dyshimta për koronavirusin është jashtëzakonisht e papërgjegjshme
- Infodemi në kohën e pandemisë koronavirus “COVID-19”
- Përhapje e papërgjegjshme dhe e rrezikshme e panikut dhe e frikës për Dibrën
- Qytetarët reagojnë ndaj përhapjes së dezinformatës për koronavirusin në shkollën e mjekësisë në Manastir
- Drejtoresha e sëmurë nga koronavirusi nuk ka qenë në dasmë te Ljupço Nikollovski
- Publikim tendencioz për ta diskredituar Shilegovin
- I rremë është lajmi se Elena Luka është pacientja e sëmurë nga koronavirusi
- Xhaxhai që shet maska mjekësore është fotografuar në Rumani, e jo në autobusin e NPT-së
- Dezinformata edhe për paraqitjen e koronavirusit!
Kornizat ligjore dhe standardet gazetareske
- Kovid-19, (pa)pjekuri në mbrojtjen e të dhënave personale në RMV
- Paditë për dezinformatat në RMV, si dhe ku mund t’i denonconi
- Shmangni informacionet që ju shqetësojnë për koronën, ja si të ruani shëndetin mendor!
- Këshilla të shkurta të dobishme për raportim lidhur me koronavirusin
- Virusi Korona, edhe qytetarët kanë përgjegjësi morale për zhvillimin e “infodemisë” – panikut
- Si të bëhet raportimi i përgjegjshëm për virusin korona
- Për përhapjen e lajmeve të rreme për “Kovid 19” mund të përfundohet në burg
- Këshilli për etikë në media bën thirrje që të raportohet me përgjegjësi
- ShGM-ja dhe KEMM-ja me rekomandime për punëtorët mediatikë
Dezinformatat në lidhje me natyrën e sëmundjes, parandalimin ose shërimin
- Kinezët nuk ndërtuan spital për disa ditë, por adaptuan një objekt ekzistues
- Dezinformata edhe për paraqitjen e koronavirusit!
- OBSH i zbërthen mitet për koronavirusin, në mes të cilave edhe gënjeshtrat për mbrojtje me ujin për gargarë, antibiotikë ose hudhër
- Koronavirusi nuk është “ftohje” “e parrezikshme” siç thonë antivakserët
- Jo, koronavirusi nuk shërohet me alkool!
- Koronavirusi nuk transmetohet përmes drëgesave të “Ali Express”-it
- Vitamina C dhe propolisi nuk janë ilaç për koronavirusin
- Pirja e ujit të ngrohtë dhe rrezitja nuk e vrasin virusin
Manipulimet politike në Republikën e Maqedonisë së Veriut
Tentime për shfrytëzimin e skandalit me mjeken-drejtore të Klinikës për Dermatologji në Shkup, e cila është kthyer e infektuar nga rruga në Itali.
- Drejtoresha nuk ka qenë në dasmë te sekretari i përgjithshëm i LSDM-së
- Prezantim keqdashës i mjekes si “manar” i ministrit të shëndetësisë
- Shaka të pahijshme kundër ministrit të shëndetësisë, në kundërshtim me standardet gazetareske
- Demantohen shpifjet për profesorët e shkollës së mesme të mjekësisë në Manastir
- Kundërspin:Shfrytëzimi i epidemisë për pikë politike para zgjedhjeve është joetike
Diskreditimi i personaliteteve
- Publikim tendencioz për diskreditimin e kryetarit të Shkupit, Petre Shilegov
- I rremë është lajmi se Elena Luka është pacientja e sëmurë nga koronavirusi
Pohime të pavërtetuara shkencërisht të cilat e keqpërdorin fenë, besimet fetare ose besëtytnitë
- Publikim senzacionalist dhe i papërgjegjshëm se Nostradamusi e ka paraparë koronavirusin!
- Tekste fetare ruse për profecitë e pretenduara mbjellin panik për koronavirusin e ri
Тeoritë e konspiracionit – tregime të pakonfirmuara efekti përfundimtar i të cilave është zvogëlimi i besimit në institucionet e sistemit dhe vlerat themelore të shoqërisë bashkëkohore
- Teoritë e konspiracionit për koronavirusin si armë biologjike
- Përhapja e teorive të konspiracionit për virusin se krijesë artificiale (antikineze) e industrisë farmaceutike për emisioneve kontaktuese në TVi
- Dezinformata në Greqi për një mjet për dezinfektim të përgatitur që më parë për koronavirusin
Kаrrem për klikime (click bait) – tërheqja e vizitave dhe e pëlqimeve (like) përmes senzacionalizmit dhe shpeshherë prezantimit të rrejshëm të ngjarjeve nga bota sikur të jenë të vendit, që të shkaktohen ndjenja negative të neverisë ose hidhërimit moral ndaj grupeve të njerëzve ose institucioneve
Dezinformata për dhe nga rajonin i Ballkanit
- Nuk është e vërtetë se mostra të dyshimta të koronavirusit janë dërguar nga Kosova në Tiranë
- Teoritë e epidemiologut të pensionuar përhapen në mediat serbe dhe boshnjake
- Dezinformatata për emigrantët në rajon kundrejt atyre për koronavirusin
- Dezinformata për priftërinj të sëmurë në Malin e Zi dhe për maskat kirurgjike në Greqi
- Epidemi dezinformatash për koronavirusin në Serbi dhe në Greqi
- Click-bait:Portale boshnjake gënjyen se virusi është në rajon, ndërsa “bartësi” mbeti në Indi
Dezinformata dhe propagandë në lidhje me vendet e tjera
- Dezinformata ruso-serbe për “shpëtuesit rusë me ilaç për koronavirusin”
- A e ekzekutoi me të vërtetë Koreja Veriore pacientin me koronavirus?
- Përhapje e panikut nga burime të pasigurta për gjoja fshehjen e numrit të të sëmurëve në Kinë
- Kinezët nuk ndërtuan spital për disa ditë, por adaptuan një objekt ekzistues
- Incizimet e quajtura “Tregu i tmerrit” janë nga Indonezia, e jo nga qyteti kinez Vuhan